Zakonom o izvršenju i obezbeđenju („Službeni glasnik RS”, br. 106/2015, 106/2016 – autentično tumačenje, 113/2017 – autentično tumačenje, 54/2019 i 9/2020 - autentično tumačenje), vođenje Registra sudskih zabrana je povereno Agenciji za privredne registre, koja je osnovana Zakonom o Agenciji za privredne registre („Službeni glasnik RS”, br. 55/04, 111/2009 i 99/2011).
Registar sudskih zabrana je počeo sa radom u okviru Agencije za privredne registre 17. septembra 2011. godine, i predstavlja jedinstvenu, centralnu, elektronsku bazu podataka u kojoj se čuvaju svi podaci uneti u Registar u skladu sa Zakonom o izvršenju i obezbeđenju („Službeni glasnik RS“, br. 106/2015, 106/2016 – autentično tumačenje, 113/2017 – autentično tumačenje, 54/2019 i 9/2020 - autentično tumačenje). To je javni registar, koji sadrži podatke o privremenim merama donetim pre, u toku ili po okončanju sudskog postupka, kojima se zabranjuje otuđenje i opterećenje pokretnih stvari, nepokretnosti ili stvarnih prava na nepokretnostima, pod uslovima propisanim zakonom. U Registar se upisuju i sve izmene i dopune koje se tiču izrečenih privremenih mera.
Izvršni poverilac je dužan da bez odlaganja zatraži upis u Registar privremene mere zabrane otuđenja i opterećenja pokretnih stvari, nepokretnosti i stvarnih prava na nepokretnostima izvršnog dužnika.
Upis ima deklarativan karakter.
Od trenutka upisa smatra se da su treća lica upoznata sa postojanjem zabrane i niko se ne može pozivati da mu podaci koji su upisani u Registar nisu bili poznati. Pretpostavlja se da je kupac pokretne stvari koja je predmet zabrane otuđenja, odnosno opterećenja koja nije upisana u Registar savestan, kao i da je savestan kupac nepokretnosti koja nije upisana u katastar nepokretnosti ako zabrana njenog otuđenja, odnosno opterećenja nije upisana u Registar.
Ustanovljavanjem Registra sudskih zabrana kao jedinstvene, centralne, elektronske baze podataka sva zainteresovana lica na jednostavan i brz način mogu dobiti podatke o privremenim merama zabrane otuđenja i opterećenja pokretnih stvari, nepokretnosti i stvarnih prava na nepokretnostima, što vodi većoj pravnoj sigurnosti.
Propisi dostupni na sajtu:
- Zakon o izvršenju i obezbeđenju („Službeni glasnik RS”, br. 106/15, 106/16 – autentično tumačenje, 113/2017 – autentično tumačenje, 54/2019 i 9/2020 - autentično tumačenje);
- Zakon o postupku registracije u Agenciji za privredne registre („Službeni glasnik RS”, br. 99/2011, 83/2014, 31/2019 i 105/2021);
- Odluka o naknadama za poslove registracije i druge usluge koje pruža Agencija za privredne registre („Službeni glasnik RS”, br. 131/2022).
U Registar se upisuju podaci o sledećim merama obezbeđenja:
- zabrani izvršnom dužniku da otuđi i optereti pokretne stvari čiji je on vlasnik, odnosno pokretne stvari na koje je upravljeno potraživanje;
- zabrani izvršnom dužniku da otuđi ili optereti svoje nepokretnosti ili stvarna prava na nepokretnosti, odnosno nepokretnosti na koje je upravljeno potraživanje.
Rečnik pojmova
REGISTAR SUDSKIH ZABRANA – javni registar, koji sadrži podatke o privremenim merama donetim pre, u toku ili po okončanju sudskog postupka, kojima se zabranjuje otuđenje i opterećenje pokretnih stvari, nepokretnosti ili stvarnih prava na nepokretnostima, pod uslovima propisanim zakonom. Registar je jedinstvena, centralna elektronska baza podataka u kojoj se čuvaju svi podaci uneti u Registar u skladu sa Zakonom o izvršenju i obezbeđenju.
REGISTRACIONA PRIJAVA – obrazac koji sadrži podatke koji se upisuju u bazu podataka Registra sudskih zabrana. Obrasci su istaknuti na Internet strani Agencije za privredne registre. Postupak upisa u Registar se pokreće podnošenjem uredno popunjenog obrasca, u skladu sa uputstvom koje se na njemu nalazi. U zavisnosti od toga da li se traži upis, brisanje podataka ili izvod o podacima sadržanim u Registru, propisane su sledeće vrste obrazaca:
• Registraciona prijava za upis privremene mere;
• Registraciona prijava za izmenu i/ili dopunu podataka o registrovanoj privremenoj meri;
• Registraciona prijava za brisanje podataka o registrovanoj privremenoj meri;
• Zahtev za izdavanje izvoda/potvrde iz Registra sudskih zabrana.
PUNOMOĆNIK – lice koje je ovlašćeno za zastupanje. Ukoliko se registraciona prijava podnosi preko punomoćnika, mora se dostaviti punomoćje iz koga se vidi da je to lice ovlašćeno za preduzimanje pravnih radnji u Agenciji za privredne registre. Ako je punomoćnik lice koje nije advokat, a punomoćje daje fizičko lice, punomoćje treba da bude overeno od strane organa nadležnog za overu potpisa.
ZAINTERESOVANO LICE – lice koje ima pravni interes da se u Registar sudskih zabrana upiše ili briše podatak koji je upisan u Registar, a nije ni izvršni poverilac, ni izvršni dužnik.
PRAVNI OSNOV ZA UPIS ILI BRISANJE PODATAKA IZ REGISTRA – dokumentacija koja se prilaže uz registracionu prijavu i na osnovu koje se vrši upis ili brisanje podataka iz Registra (sudska odluka – rešenje kojim se određuje privremena mera, produžava vreme trajanja, menja ili ukida privremena mera i sl.).
SZ. br. – predstavlja broj pod kojim je određena privremena mera zavedena u Registar sudskih zabrana (dodeljuje ga Agencija za privredne registre)
IZVOD IZ REGISTRA – zvaničan dokument (javna isprava) Registra sudskih zabrana, koji sadrži sve podatke o određenoj privremenoj meri (zabrani otuđenja ili opterećenja određene pokretne ili nepokretne stvari, odnosno stvarnom pravu na nepokretnosti) koja je upisana u Registar.
POTVRDA - javna isprava, kojom se potvrđuje da je određena pokretna stvar, nepokretnost ili stvarno pravo na nepokretnosti, registrovano kao predmet zabrane otuđenja i/ili opterećenja, odnosno da je određeno lice registrovano kao izvršni dužnik, uz navođenje osnovnih podataka o privremenoj meri ili kojom se potvrđuje da određena pokretna stvar, nepokretnost ili stvarno pravo na nepokretnosti nije registrovano kao predmet zabrane otuđenja i/ili opterećenja, odnosno da određeno lice nije registrovano kao izvršni dužnik. Potvrdom se potvrđuje i da je podatak ili dokument bio registrovan, odnosno da Registar sadrži određen dokument.
PRIVREMENA MERA – zabrana preduzimanja određenih radnji ili nalog određenom licu da nešto učini, odnosno da se uzdrži od određenog činjenja, a koji imaju za cilj obezbeđenje novčanog ili nenovčanog potraživanja izvršnog poverioca.
ZABRANA OTUĐENJA I OPTEREĆENJA – privremeno ograničenje raspolaganja pokretnim ili nepokretnim stvarima, odnosno stvarnim pravima na nepokretnostima radi obezbeđenja novčanog ili nenovčanog potraživanja.
TRAJANJE PRIVREMENE MERE – vreme koje je sudskim rešenjem određeno kao trajanje privremene mere. Vreme trajanja privremene mere se može produžiti pod uslovom da se nisu promenile okolnosti pod kojima je ta mera određena.
IZVRŠNI POVERILAC – lice čije se potraživanje ostvaruje u postupku izvršenja i obezbeđenja.
IZVRŠNI DUŽNIK – lice prema kome se ostvaruje potraživanje u postupku izvršenja i obezbeđenja.
POTRAŽIVANJE – pravo izvršnog poverioca da od izvršnog dužnika zahteva određeno davanje, činjenje, nečinjenje ili trpljenje. Potraživanje može biti novčano ili nenovčano, odnositi se na pokretne ili nepokretne stvari, kao i prava.